̎Ὁ πόλεμος κατά τοῦ ἡσυχασμοῦ καί ὁ χαρακτήρας τῆς πατερικῆς παράδοσης ̎ ΠατερικήΘεολογία, 12ο Μέρος

̎

Ἀκοῦστε  τήν ὁμιλία ἐδῶ: ̎Ὁ πόλεμος κατά τοῦ ἡσυχασμοῦ καί ὁ χαρακτήρας τῆς πατερικῆς παράδοσης ̎

Πατερική Θεολογία, 12ο Μέρος, Ὁμιλία στίς 28-10-2014

 Συνεχίζουμε μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ τήν Πατερική Θεολογία τοῦ π. Ἰωάννου τοῦ Ρωμανίδη ἀπό τό κεφάλαιο γιά τήν Τουρκοκρατία καί τόν Ἡσυχασμό. Λέγαμε πῶς πολεμήθηκε ὁ Ἡσυχασμός, ἡ θεραπευτική μέθοδος τῆς Ὀρθοδοξίας: ἡ κάθαρσις, ὁ φωτισμός καί ἡ θέωση ἀπό τούς Φράγκους, ἀπό τή Δύση. Ἕνας ἀπό τούς τρόπους πού πολεμήθηκε καί ἕνα ἀπό τά μέσα πού χρησιμοποίησαν οἱ Φράγκοι ἦταν ἡ ἀλλαγή τοῦ ὀνόματός μας. Τό λεγόμενο Βυζαντινό κράτος δέν ὑπῆρχε, ἀλλά εἶναι μία ὀνομασία, ἡ ὁποία δόθηκε τό 1962. Τότε πρωτοχρησιμοποιήθηκε ὁ ὅρος Βυζαντινό κράτος. Οὔτε τό δικό μας ὄνομα ἦταν ‘Ἕλληνες’, ὅπως μᾶς λένε τώρα μέ τήν ὑπόδειξη τοῦ Κοραῆ ἤ Γρακοί, Greek, ἀλλά εἶναι Ρωμιοί, Ρωμανία. Θά πεῖτε:

– Ἔχει τόσο μεγάλη σημασία; Γιατί νά μή μᾶς λένε Ἕλληνες; Ἐπιτέλους δέν ἐκφράζει τό ὄνομα Ἕλληνας τήν φυλή τῶν Ἑλλήνων;

Ὅταν λέμε Ἕλληνας στήν πρώτη ἐκδοχή βεβαίως ἐκφράζει τήν φυλή, ἀλλά μέ τήν ἐξέλιξη τῆς ἱστορίας Ἕλληνας ὀνομάστηκε κάθε ἕνας πού δέν πίστευε στόν Χριστό, ἦταν δηλαδή εἰδωλολάτρης. Ἀπό τή στιγμή ὅμως πού ἐμεῖς ἐγκολπωθήκαμε τόν Χριστιανισμό ἔγινε μία ὀντολογική ἀλλαγή στό εἶναι μας καί ὡς πρόσωπα καί ὡς ἔθνος. Ποιά εἶναι ἡ ὀντολογική αὐτή ἀλλαγή στό εἶναι μας, δηλαδή στήν οὐσία μας; Ὅτι παίρνουμε ἕνα ἀκόμη στοιχεῖο, τό ὁποῖο εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ὁ βαφτισμένος ἄνθρωπος δηλαδή, ὁ Ὀρθόδοξος χριστιανός διαφέρει ὀντολογικά – οὐσιαστικά δηλαδή – στό εἶναι του ἀπό ἕναν ἀβάπτιστο. Ἔχει ἕνα ἐπιπλέον στοιχεῖο, τό ὁποῖο λέγεται Ἅγιο Πνεῦμα καί τό παίρνουμε μέ τό Ἅγιο Βάπτισμα καί τό Ἅγιο Χρίσμα.

Οὐσιαστικά τό ὄνομα ἄλλαξε, ὅταν ἔγινε αὐτή ἡ ὀντολογική ἀλλαγή καί μετονομαστήκαμε Ρωμιοί. Δέν ἔγινε αὐτόματα ἀπό τή μία μέρα στήν ἄλλη, ἀλλά ἐπικράτησε τό Ρωμαῖος, καί μέ τήν ὁρολογία αὐτή ὑπονοεῖτο ὁ ἐκχριστιανισμένος Ἕλληνας, γιατί καί οἱ Ρωμαῖοι φυλετικά ἦταν Ἕλληνες στήν καταγωγή. Ἡ Ρώμη ἦταν ἑλληνική ἀποικία, ἀπό τούς Ἀρκάδες, πού εἶχαν πάει ἐκεῖ πρό Χριστοῦ καί εἶχαν κάνει ἀποικία. Μετά ἡ Ρώμη ἐπεκτάθηκε καί κυριάρχησε παγκοσμίως. Ὅλη ἡ Μεσόγειος ἦταν ὑπό ρωμαϊκή κυριαρχία καί ὅταν ἐγκολπώθηκε τόν χριστιανισμό, τότε γίνεται ἡ μεγάλη ἀνανέωση καί δημιουργεῖται ἕνα νέο γένος, ἕνα νέο ἔθνος, τό «ἔθνος τό Ἅγιον» (Α΄Πετρ. 2,9), πού λέει καί ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, τό γένος τῶν Ρωμαίων, πού εἶναι οἰ Ὀρθόδοξοι πολίτες τῆς Αὐτοκρατορίας. Ὄχι μόνο οἱ φυλετικά Ἕλληνες πλέον, ἀλλά ὅσοι ἦταν Ὀρθόδοξοι. Ὅλοι αὐτοί δηλαδή ἀποτελοῦν τό γένος τῶν Ρωμαίων καί ὅλη ἡ Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία μετασχηματίζεται ἀπό τόν Μέγα Κωνσταντίνο καί ὕστερα, μέ τήν μεταφορά τῆς πρωτεύουσας στήν Κωνσταντινούπολη, σέ μιά πολυεθνική -προσέξτε τόν ὅρο- Ὀρθόδοξη Αὐτοκρατορία, ἡ ὁποία ὀνομάζεται Ρωμανία, Ρωμιοσύνη καί οἱ κάτοικοί της ὀνομάζονται Ρωμαῖοι ἤ Ρωμιοί.

Γι’ αὐτό καί τό ὄνομά μας πού ἐκφράζει τήν ἰδιότητά μας, τή νέα μας πλέον ἰδιότητα, εἶναι ὄχι ἁπλῶς Ἕλληνες, ἀλλά βαφτισμένοι Ἕλληνες, Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες, Ρωμιοί. Αὐτό λοιπόν τό ὄνομα τό χτύπησαν, τό πολέμησαν, ὅπως εἴπαμε τήν περασμένη φορά, μέ ἀρχηγό τόν Κοραή. Γιατί; Γιατί ἤθελαν νά ξεχάσουμε τόν Ἡσυχασμό, τήν Ὀρθοδοξία, νά ξεχάσουμε πίστη μας καί νά γυρίσουμε στήν πρό Χριστοῦ ἐποχή. Μέ τόν λεγόμενο Διαφωτισμό -πού εἶναι Διασκοτισμός- ὁλόκληρη ἡ Εὐρώπη γύρισε στούς Ἀρχαίους Ἕλληνες, ἐνῶ ὑπῆρχε τό τέλειο: ἡ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ μας, τῶν Ἁγίων Πατέρων. Αὐτό τό ὀνόμασαν πρόοδο, φῶτα, καινούρια φῶτα, ἐνῶ στήν πραγματικότητα εἶναι ὀπισθοδρόμηση, γιατί γυρνᾶμε στήν πρό Χριστοῦ εἰδωλολατρική κατάσταση.

Γι’ αὐτό σήμερα ἡ Εὐρώπη λόγω τῆς ἐπικράτησης τοῦ Διαφωτισμοῦ, ὅπως δυστυχῶς καί σέ μᾶς, ἔγινε «Λευκή Δαιμονία», ὅπως ἔλεγε ὡραῖα ὁ Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς. Ἔτσι ὀνόμαζε τήν Εὐρώπη, λευκή δαιμονία. Καταλαβαίνετε; Λευκοί δαίμονες. Γιατί δαίμονες; Γιατί οἱ Εὐρωπαῖοι εἶναι εἰδωλολάτρες. Εἴμαστε εἰδωλολάτρες. Κι ἐμεῖς, οἱ περισσότεροι Ἕλληνες, πρέπει νά τό παραδεχτοῦμε, εἴμαστε εἰδωλολάτρες. Δεῖτε τί γίνεται μέ τίς κληρονομιές! Γιά τό χρῆμα. Σ’ αὐτό ὑποτάσσονται τά πάντα γιατί θεωρεῖται ὑπέρτατη ἀξία. Δυστυχῶς μπαίνει καί στούς ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας καί στούς ἱερεῖς ἀκόμα αὐτή ἡ φιλοχρηματία καί κυβερνάει τά πάντα.

Δημιουργεῖται λοιπόν αὐτή ἡ πολυεθνική Ὀρθόδοξη Αὐτοκρατορία, ἡ Ρωμανία, Ρωμιοσύνη καί αὐτό τό Οἰκουμενικό ἔθνος μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου διαμορφώνεται σέ μία Χριστιανική κοινοπολιτεία στήν ὁποία ἡ Ὀρθοδοξία συνιστοῦσε τήν ἰθαγένεια ὅλων τῶν πολιτῶν. Ἡ ἰθαγένεια, ἐκεῖνο δηλαδή πού χαρακτήριζε τό ἔθνος, ἦταν ἡ Ὀρθοδοξία. Μετά ἦταν ἡ γλῶσσα καί μετά ἡ φυλή. Τό πρῶτο ἦταν ἡ Ὀρθοδοξία, αὐτό πού ἕνωνε ὅλους τούς πολίτες τῆς Ρωμανίας, τῆς Ρωμιοσύνης, τῆς ὀρθοδοξοποιημένης δηλαδή Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, πού οὐσιαστικά ἦταν ἑλληνική αὐτοκρατορία. Καί τί ψέμα μᾶς εἶπαν καί τό δίδασκαν καί στήν ἱστορία στά σχολεῖα; Ὅτι οἱ Ρωμαῖοι πέταξαν τούς Ἕλληνες. Ἐνῶ Ρωμαῖοι εἴμαστε ἐμεῖς. Οἱ Ἕλληνες πέταξαν τούς Ἕλληνες δηλαδή! Αὐτό τό ψέμα μᾶς περάσανε καί ἔχει γίνει αὐτό τό κομφούζιο: -Ποιοί εἶναι ἡ συνέχεια τῶν Ἑλλήνων; -Ἀπό ποῦ βγῆκαν οἱ Βυζαντινοί; -Τί εἶναι αὐτό τό μόρφωμα;

Εἴπαμε πώς δέν ὑπῆρχαν Βυζαντινοί. Ἡ ὁρολογία αὐτή καθιερώθηκε μετά τήν πτώση τῆς Κωνσταντινουπόλεως άπό τούς Δυτικούς, οἱ ὁποῖοι ἤθελαν νά ξεχάσουμε τίς ρίζες μας. Μέχρι σήμερα τά Πατριαρχεῖα τῶν Ἱεροσολύμων καί τῆς Ἀντιοχείας καί οἱ ντόπιοι ἐκεῖ κάτοικοι μᾶς ξέρουν ὡς Ρωμιούς, Rum Ortodox. Δέν γνωρίζουν τίποτα γιά Βυζάντιο καί γιά Βυζαντινούς.

Μέσα στή λεγόμενη Βυζαντινή Αὐτοκρατορία -τό λέμε ἔτσι, γιατί ἔτσι εἶναι γνωστή- ὑπῆρχαν ὀρθόδοξες ἐνορίες καί ὀρθόδοξα μοναστήρια τά ὁποῖα λειτουργοῦσαν, ὅπως καί τούς πρώτους αἰῶνες, ὡς ἐργαστήρια θεώσεως. Τό πρότυπο τῆς ἐνορίας ἦταν τό Μοναστήρι. Ἡ Ὀρθοδοξία διαμορφώνει καί τόν χαρακτήρα τῆς Αὐτοκρατορίας. Τώρα πλέον ἀποκτάει, θά λέγαμε, καί μία κρατική στήριξη. Ἡ Ὀρθοδοξία ποτίζει καί τίς δομές τοῦ Κράτους. Πλέον καί ὁ Αὐτοκράτορας εἶναι ὀρθόδοξος καί οἱ νόμοι εἶναι ὀρθόδοξοι. Ὁ Ἰουστινιανός παίρνει τίς ἀποφάσεις τῶν Συνόδων καί τίς κάνει νόμους τοῦ Κράτους γιατί δέν ἔβρισκε κάτι καλύτερο γιά νά κάνει νόμο τοῦ κράτους. Τώρα κάνουμε νόμους πού καταλύουν τίς Συνόδους… ὑπέρ τῶν ἐκτρώσεων, ὑπέρ τῆς ὁμοφυλοφιλίας κ.λ.π. Κάνουμε νόμους ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, γιατί οἱ ἡγέτες πλέον εἶναι ἄθεοι.

Ἔτσι, αὐτόν τόν χιλιετή πολιτισμό τῆς Ρωμιοσύνης, αὐτό ὅλο τό ὡραῖο πράγμα, ἡ Δύση δέν τό ἄντεχε καί τό χτύπησε. Μέ αὐτή τήν ἀλλαγή τοῦ ὀνόματος, μέ τό ὅτι μᾶς ὀνόμασαν Γραικούς δηλαδή αἱρετικούς καί Ἕλληνες δηλαδή εἰδωλολάτρες, μᾶς γύρισαν πίσω γιά νά ξεχάσουμε ὅτι εἴμαστε Ρωμιοί, ὅτι εἴμαστε Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες. Στή συνέχεια μέ τίς Σταυροφορίες, μέ τίς αἱρέσεις καί τέλος μετά τό 1821 μᾶς ἔφεραν τούς δικούς τους νά μᾶς κυβερνήσουν, τούς Βαυαρούς καί νά χτυπήσουν τά Μοναστήρια κλείνοντάς τα μέ νόμους.

Ἄς δοῦμε τώρα τή συνέχεια τοῦ π. Ἰωάννου τοῦ Ρωμανίδη. Ὁ μεγάλος εἰδικός τῶν Παπικῶν ἐπάνω στά Ὀρθόδοξα θέματα εἶναι κάποιος Jugie. Μιλᾶμε γιά τό 1983, τότε ἔγινε αὐτό τό μάθημα τοῦ π. Ἰωάννη. Αὐτός ἔγραψε ἕνα βιβλίο περί τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, στά Λατινικά, στό ὁποῖο ἀναγγέλλει τόν θάνατο τοῦ Ἡσυχασμοῦ, ὅτι πλέον ἐξολοθρεύσανε τόν Ἡσυχασμό.

Νά κάνω πάλι μία παρένθεση. Στή Δύση ὑπάρχει ἀντι-παλαμική σχολή. Σχολή ἐναντίον τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ! Τόν μισοῦν τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, γιατί εἶναι ὁ κατεξοχήν ἐκπρόσωπος τοῦ Ἡσυχασμοῦ. Δέν θέλουν ν’ ἀκοῦνε γιά Ἡσυχασμό καί γιά Ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ καί ἐν τούτοις ἐμεῖς ἐπιμένουμε νά κάνουμε μαζί τους διάλογο…

Λέγει: «μποροῦμε νά ποῦμε πλέον ὅτι ὁ Ἡσυχασμός ἔσβησε». Τό ἴδιο εἶπε καί ἕνας σύγχρονος Ἕλληνας ἱστορικός, πού ἔγραψε Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, ὁ ὁποῖος ἀνήγγειλε θριαμβευτικά τόν θάνατο τοῦ Ἡσυχασμοῦ, καθώς καί ὅτι τά ὀνόματα Ρωμαῖος, Ρωμηός καί Ρωμηοσύνη ἔχουν σβήσει πλέον στήν Ἑλλάδα. Βλέπετε ἐπιτυχία! Γιατί ἔχει τεράστια σημασία ἡ ἀλλαγή τοῦ ὀνόματος. Τό ὄνομα ἐκφράζει τήν ταυτότητα. Ὅταν ἀλλάζεις τό ὄνομα, ἀλλάζεις τήν ταυτότητα τοῦ ἄλλου καί σιγά-σιγά ξεχνάει ὁ λαός τήν ταυτότητά του. Αὐτό ἤθελαν νά κάνουν καί τό πέτυχαν. Ἔτσι σήμερα ἔχουμε αὐτό τό ἔντονο ἀντιμοναχικό καί ἀντιεκκλησιαστικό πνεῦμα, τό ὁποῖο ἔχει τίς ρίζες του στή Δύση.

Καί ὅτι δέν ὑπάρχει πλέον πρόβλημα ἐθνικῆς ταυτότητος τῶν Νεοελλήνων! Αὐτοί δημιούργησαν πρόβλημα καί λένε ὅτι δέν ὑπάρχει πρόβλημα. Δέν ὑπῆρχε πρόβλημα, ἀλλά τό δημιούργησαν καί τώρα οἱ Ἕλληνες δέν ξέρουν τί εἶναι. Εἶναι εἰδωλολάτρες; Λένε καί οἱ νεοπαγανιστές «νά γυρίσουμε στόν δωδεκάθεο, αὐτή εἶναι ἡ πίστη μας, τά ἄλλα εἶναι ἑβραϊκά». Ἀνοησίες. Καί ἐπειδή δέν εἶναι ἄσχετα μεταξύ τους αὐτά τά δύο, ὁ Ἡσυχασμός καί ἡ Ρωμηοσύνη, τό σχέδιο ἦταν νά σβήσει καί τό ἕνα καί τό ἄλλο.

Τελευταῖα ἕνας Παπικός θεολόγος ὀνόματι Stiernon ἔγραψε ἕνα μεγάλο ἄρθρο στά Γαλλικά γιά τόν Παλαμισμό – γιά τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ. Σ’ αὐτό παραθέτει ὅλη τήν βιβλιογραφία καί ὅλη τήν κίνηση, πού ἔχει γίνει κατά τό παρελθόν γιά τόν Ἡσυχασμό. Ἀρχίζει τό ἔργο του ὡς ἑξῆς: «Ὁ Jugie, ὅταν ἔγραφε τό βιβλίο του τῆς δογματικῆς διδασκαλίας, ἀνήγγειλε στό βιβλίο ἐκεῖνο τόν θάνατο τοῦ Ἡσυχασμοῦ, δηλαδή τήν ἀνυπαρξία τοῦ Ἡσυχασμοῦ». Αὐτό τό ἄρθρο τοῦ Stiernon γράφτηκε γύρω στά 1973. Σ’ αὐτό κάνει ἀνασκόπηση ὅλης τῆς βιβλιογραφίας γύρω ἀπό τά Παλαμικά ἔργα. Τότε βέβαια ὑπῆρχαν λίγα ἔργα περί τοῦ Ἡσυχασμοῦ, ὡς καί μεταφράσεις τῶν ἔργων τῶν Πατέρων ἀπό καλογήρους τοῦ περασμένου καί προπερασμένου αἰῶνος. Οἱ καλόγεροι στά μοναστήρια εἶχαν κάνει μεταφράσεις ὡραῖες σέ ἁπλή γλώσσα ἀρκετῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Βέβαια ὁ Jugie δέν ἐνδιαφερόταν νά ἐρευνήσει γιά τά ἔργα αὐτά τῶν μοναχῶν, ἀλλά ἐνδιαφερόταν μόνο γιά ὅ,τι ὑπῆρχε σχετικά μέ τόν Ἡσυχασμό στίς βιβλιοθῆκες τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν, στίς ὁποῖες εἶχε λησμονηθεῖ τότε ὁ Παλαμισμός καί ὁ Ἡσυχασμός. Ἀλλά βλέπετε τά Μοναστήρια εἶναι πού φύλαξαν τήν παράδοση, καί ἐνῶ εἶχε ἐκλείψει ἀπό τίς βιβλιοθῆκες τῶν Πανεπιστημίων ὁ Ἡσυχασμός καί τά σχετικά βιβλία, ὑπῆρχαν στά Μοναστήρια.

Καί συνεχίζει ὁ Stiernon: «Ὅμως, μέσα σέ πολύ λίγα χρόνια ξεφύτρωσαν ντουζίνες ἐργασίες γιά τόν Παλαμᾶ καί ἔτσι ἀνεβίωσε ἡ διδασκαλία περί Ἡσυχασμοῦ μέσα στίς ἐπίσημες Θεολογικές Σχολές τῆς Ὀρθοδοξίας». Πράγματι ἐκεῖ γύρω στό 1973-1975 ἔχουμε μία ἀναγέννηση, μία ἐπιστροφή στόν Ἡσυχασμό, στούς Πατέρες καί στίς Θεολογικές Σχολές καί πολλά πατερικά ἔργα ἐκδίδονται καί μεταφράζονται, μέ ἡγέτη μάλιστα τήν Θεολογική Σχολή τῆς Θεσσαλονίκης. Γι’ αὐτό εἶχε πολύ καλό ὄνομα, ὡς ἡ πιό ὀρθόδοξη Σχολή στόν κόσμο. Τώρα ἔτσι ὅπως ἔγινε… εἶναι μή χειρότερα. Ἔχουν ἀποφασίσει νά φτιάξουν καί Τμῆμα Ἰσλαμικῶν Σπουδῶν…

Σήμερα συμβαίνει τό ἐνδιαφέρον γιά τόν Ἡσυχασμό νά βρίσκεται σέ ἄνοδο. Ἔχουν μεταφρασθεῖ πολλά σχετικά ἔργα σέ ξένες γλῶσσες καί ὑπάρχουν πολλοί ἑτερόδοξοι πού γίνονται Ὀρθόδοξοι ἐξ αἰτίας τοῦ Ἡσυχασμοῦ. Γιατί; Γιατί εἴπαμε ὁ Ἡσυχασμός εἶναι ἡ θεραπευτική μέθοδος, εἶναι ἡ ἰατρική τῆς ψυχῆς. Λέγοντας ἡσυχασμό ἐννοοῦμε τόν τρόπο ζωῆς πού διδάσκουν τά μοναστήρια, τήν μετάνοια, τήν κάθαρση, τά δάκρυα, τήν ἐξομολόγηση, τήν ἄσκηση, τή νηστεία, τήν ἀγρυπνία καί κυρίως καί προπάντων τήν νοερά προσευχή καί τήν ἡσυχία. Αὐτός εἶναι ὁ Ἡσυχασμός, ἡ περικοπή ὅλων τῶν περιττῶν. Αὐτή εἶναι ἡ ἡσυχαστική μέθοδος καί ἔτσι μπορεῖ νά θεραπευτεῖ ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου.

Συμβαίνει ὅμως νά εὐρισκώμεθα σέ μία καμπή στό θέμα αὐτό καί γίνεται μία διαμάχη, μία παρασκηνιακή διαμάχη, πού ὁ φοιτητικός κόσμος δέν ἀντιλαμβάνεται καί ἡ ὁποία φθάνει μέχρι τήν κατασυκοφάντηση ὄχι μόνο θεολογικῶν θεμάτων, ἀλλά καί μή θεολογικῶν θεμάτων, μέ σκοπό τήν ἐξασθένηση τῆς ἀνόδου αὐτῆς τοῦ Ἡσυχασμοῦ. Γι’ αὐτό ὑπῆρχαν ἀκόμα καί καθηγητές Πανεπιστημίου πού ἔβριζαν τόν Ἅγιο Συμεών τόν Νέο Θεολόγο, ὁ ὁποῖος μιλάει γιά ἄκτιστο Φῶς, γιά ἀδιάλειπτη προσευχή κ.λ.π. Ἕνας μάλιστα ἔλεγε «Κι ἐσύ ἅμα τρίψεις τά μάτια σου, θά βλέπεις ἀστεράκια. Ἔτσι ἔκανε καί ὁ Ἅγιος Συμεών καί νόμιζε ὅτι ἔβλεπε Φῶς». Τέτοιες βλασφημίες ἔλεγαν, Ὀρθόδοξοι -ὑποτίθεται- καθηγητές Πανεπιστημίου. Ὑπάρχουν μέχρι σήμερα τέτοιοι καί οἱ ἀπόγονοί τους, οἱ ὁποῖοι πολεμᾶνε τόν Ἡσυχασμό καί οἱ λεγόμενοι ‘μεταπατερικοί θεολόγοι’ πού θέλουν νά βγάλουν ἀπό τή μέση τούς Πατέρες. Δέν τούς βολεύουν οἱ Πατέρες στόν Οἰκουμενισμό πού θέλουν νά ἐπιβάλλουν.

Ὑπάρχει λέει ἐδῶ συγκεκριμένα ὁ π. Ἰωάννης ὁ Ρωμανίδης, κύκλος τῶν Ἀθηνῶν πού προσπαθεῖ μέ συνθήματα νά χλευάσει τόν Ἡσυχασμό. Διότι αὐτοί, πού εἶναι πίσω ἀπό αὐτά τά συνθήματα, δέν εἶναι ἱκανοί ἐπιστημονικῶς νά κάνουν σοβαρή θεολογική συζήτηση ἐπάνω στήν ἱστορία τῶν δογμάτων καί στήν δογματική διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά εἶναι φορεῖς τοῦ πνεύματος ἐπιστημονικῶν ἐρευνῶν, πού γίνονται σέ Προτεσταντικούς κύκλους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν τελείως διαφορετικές προϋποθέσεις γιά τήν ἔρευνα τῆς Παλαιᾶς καί Καινῆς διαθήκης ἀπό τούς Ὀρθοδόξους.

Γιά νά ἑρμηνευτεῖ σωστά ἡ Ἁγία Γραφή θά πρέπει ὁ ἑρμηνευτής νά εἶναι θεόπτης, νά εἶναι θεοφόρος, νά ἔχει ἐνεργό μέσα του τό Ἅγιο Πνεῦμα καί νά ἔχει θεογνωσία γιά νά μπορέσει νά θεολογήσει. Ἤ τουλάχιστον, ἄν δέν εἶναι σ’ αὐτά τά μέτρα, νά εἶναι «ἑπόμενος τοῖς ἁγίοις Πατράσι», δηλαδή νά ἀκολουθεῖ ὅ,τι ἔχουν πεῖ οἱ Ἅγιοι Πατέρες.

Θέλεις νά ἑρμηνεύσεις τήν Ἁγία Γραφή; Δέν θά κάτσεις μέ ἄλλους δυό-τρεῖς-πέντε νά κάνετε ἕναν κύκλο καί νά πεῖτε τί σκέφτεστε μέ βάση τό χωρίο. Θά πρέπει νά μελετήσεις τόν Ἅγιο Ἰωἀννη τόν Χρυσόστομο, τόν Μέγα Βασίλειο, τόν Ἅγιο Κύριλλο τί ἔχουν πεῖ. Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ἔχουν γράψει ὑπομνήματα, δηλαδή ἔχουν ἑρμηνεύσει λέξη ἐπί λέξη ἔχοντας τό Ἅγιο Πνεῦμα μέ τό ὁποῖο γράφτηκε ἡ Ἁγία Γραφή καί μποροῦν αὐθεντικά νά ποῦν τί ἐννοεῖ στό συγκεκριμένο χωρίο τό Ἅγιο Πνεῦμα. Οἱ Προτεστάντες ὅμως τί κάνουν; Λένε «καί ἐγώ φωτισμένος ἀπό τόν Θεό εἶμαι καί εἶμαι ἱερέας», γιατί λένε ὅτι ἔχουν τήν γενική ἱερωσύνη. Μπορεῖ νά τούς φωτίσει τή μία μέρα νά ποῦνε α καί τήν ἄλλη μέρα νά ποῦνε –α τό ἀντίθετο, καί εἶναι νόμιμο αὐτό. Δηλαδή σχιζοφρένεια. Γι’ αὐτό καί ἔχουν φτάσει νά εἶναι κάπου 23000 προτεσταντικές «ἐκκλησίες». Φυσικά δέν εἶναι ἐκκλησίες, ἀλλά ἁπλῶς θρησκευτικές ὁμάδες καί ὁ καθένας θεωρεῖ ὅτι ἔχει τήν ἀλήθεια ἤ ἔστω ἕνα μέρος τῆς ἀλήθειας. Ἀλλά τέτοιοι φορεῖς προτεσταντικοῦ πνεύματος ὑπάρχουν καί στήν Ὀρθοδοξία, πού λένε «ἐγώ ἔτσι νομίζω, ἔτσι σκέφτομαι, τό γράφω».

Ἐκσφενδονίζουν λοιπόν συνθήματα καί γίνεται κατασυκοφάντησις τῶν ἡγετῶν τοῦ Ἡσυχασμοῦ στήν Ἑλλάδα καί στό ἐξωτερικό. Πρόσφατα κατασυκοφαντήθηκε πάρα πολύ ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἀπό ἐπώνυμους, πολύ μεγάλους (Γιανναράς κλπ, λέμε καί ὀνόματα νά τά ξέρουμε), τούς λεγόμενους μεταπατερικούς καί νεορθόδοξους, οἱ ὁποῖοι χτυπᾶνε τούς Πατέρες. Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης κατεξοχήν συκοφαντήθηκε γιά τά δύο βιβλία ‘Ἐξομολογητάριο’ καί ‘Πηδάλιο’ πού ἔγραψε, τά ὁποῖα εἶναι φραγμός στά σχέδιά τους, γιατί εἶναι βιβλία ὁδηγοί γιά τούς Πνευματικούς καί γιά τούς ἀνθρώπους πού θέλουν νά ζήσουν κατά Θεόν. Στό Πηδάλιο ἔχει μέσα ὅλους τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας ἑρμηνευμένους, πού εἶναι ὁδηγίες ζωῆς γιά ἕναν ὀρθόδοξο χριστιανό καί προκειμένου νά φύγει ἀπό τή μέση τό Πηδάλιο, συκοφαντοῦν τόν Ἅγιο Νικόδημο ὅτι δέν ἦταν Ὀρθόδοξος κ.λ.π.

Αὐτοί ἐπίσης προσπαθοῦν νά βραχυκυκλώσουν καί τήν ἴδια τήν Ἐκκλησία ἐδῶ στήν Ἑλλάδα, ἡ ὁποία ἔχει ἤδη θέση ὑπέρ τοῦ Ἡσυχασμοῦ. Μάλιστα ἕνας ἐκ τῶν ἐπισκόπων της, ὁ Κορίνθου Παντελεήμων Καρανικόλας -ἔχει κοιμηθεῖ τώρα- ἔχει κάνει πολλή ἐργασία ἐπάνω στά Πατερικά κείμενα. Αὐτός ἔχει συντάξει «Κλεῖδες» τῶν Ἱερῶν Κανόνων -δηλαδή πῶς μπορεῖ κανείς εὔκολα νά βρεῖς κάποιον κανόνα– καί ἔχει μεταφράσει τό βιβλίο «Οἱ περιπέτειες ἑνός Προσκυνητοῦ», ἕνα εὐχάριστο βιβλίο γιά τήν ἀδιάλειπτη προσευχή καί τόν Ἡσυχασμό. Ὁπότε ἡ ἴδια ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας ἔχει ταχθεῖ στό πλευρό τῶν ἡγετῶν θεολόγων γιά τήν ἀναβίωση αὐτῆς τῆς Ἡσυχαστικῆς παραδόσεως.

Παρά ταῦτα γίνεται μία ἀντίθετη προσπάθεια ἀπό ἐκείνους τούς ἄλλους, τούς φιλοσοφοῦντας καί ἐσχατολογοῦντας. Ἐνῶ οἱ πραγματικοί ἐσχατολογοῦντες εἶναι οἱ ἡσυχάζοντες (ὄχι ἐφησυχάζοντες). Δηλαδή ὄχι αὐτοί πού δέν προβληματίζονται, δέν σκέπτονται, ἀλλά αὐτοί πού ἡσυχάζουν. Ὁ ἡσυχαστής εἶναι ὁ πιό δραστήριος ἄνθρωπος. Ἡσυχασμός δέν σημαίνει ἀπραξία. Ἀντίθετα σημαίνει ἔντονη δραστηριότητα τοῦ νοῦ τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος φωτίζεται ἀπό τόν Θεό, διευρύνεται καί πονάει καί προσεύχεται γιά ὅλη τήν ἀνθρωπότητα. Αὐτός εἶναι καί ὁ πραγματικά ἐσχατολογών. Ἐσχατολογών εἶναι αὐτός πού μιλάει γιά τά ἔσχατα, γιά τή Δευτέρα Παρουσία καί γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά αὐτό δέν θά ἔρθει στό μέλλον γιατί ὁ Χριστός εἶπε: «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστιν» (Λουκ. 17,21). Εἶναι μέσα σας λέει ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Τό ἴδιο λένε καί οἱ ἡσυχαστές ὅτι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι μέσα μας, γιατί ποιά εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό ὁποῖο πήραμε μέ τό Βάπτισμα καί τό Χρίσμα. Πρέπει νά ἀνακαλύψεις αὐτή τήν κρυμμένη Βασιλεία. Γι’ αὐτό εἶπε ὁ Κύριος ὅλες αὐτές τίς παραβολές, γιά νά σκάψει ὁ ἄνθρωπος μέσα του μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή καί νά βρεῖ αὐτή τήν κεκρυμμένη βαπτισματική χάρη. Ἑπομένως βρίσκει τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, φτάνει δηλαδή καί ζεῖ τά ἔσχατα. Αὐτά εἶναι τά ἔσχατα ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό λέει ὁ π. Ἰωάννης ὅτι οἱ Ἡσυχαστές εἶναι οἱ ἐσχατολογοῦντες, πού μιλᾶνε γιά τά ἔσχατα καί ζοῦνε τά ἔσχατα.

Ἡ πραγματική Ὀρθόδοξη Ἐσχατολογία εἶναι ὁ Ἡσυχασμός. Αὐτοί λοιπόν φέροντες ὡς πρόσχημα δῆθεν κοινωνικοπολιτικά θέματα κρύβουν τήν βρωμηοσύνη τους γιά νά θάψουν τήν Ρωμηοσύνη μας. Ἐδῶ παίζει μέ τίς λέξεις ἀλλά εἶναι ἀλήθεια. Γιατί πίσω ἀπό ὅλες αὐτές τίς κινήσεις τῶν μεταπατερικῶν -ἀντιπατερικῶν οὐσιαστικά- θεολόγων, τῶν ἀντι-ἡσυχαστῶν, αὐτῶν πού πολεμοῦν τόν Ἡσυχασμό κρύβεται μία διεφθαρμένη ζωή, γιά νά λέμε τά πράγματα μέ τό ὄνομά τους. Γι’ αὐτό λέει τήν βρωμηοσύνη τους τήν κρύβουν γιά νά θάψουν τήν Ρωμηοσύνη τους, νά θάψουν τόν Ἡσυχασμό καί τόν φορέα της πού ἦταν ἡ Ρωμηοσύνη, μέ πρόσχημα δῆθεν κοινωνικοπολιτικά θέματα, γιατί λένε αὐτοί οἱ μεταπατερικοί: «Ἔχουν ἀλλάξει οἱ πολιτισμικές συνθῆκες, οἱ κοινωνικοπολιτικοοικονομικές συνθῆκες. Ἀφοῦ ἄλλαξαν αὐτά τά δεδομένα, πρέπει νά ἀλλάξουμε καί τήν πίστη μας, νά ἀλλάξουμε τήν Θεολογία μας, νά ποῦμε καινούρια πράγματα τά ὁποῖα εἶναι ‘μετά τούς πατέρες’. Δέν μᾶς χρειάζονται οἱ Πατέρες, θά ποῦμε ἐμεῖς ἄλλα. Πατέρες εἴμαστε», τολμοῦν νά ποῦν κάποιοι ἀπό αὐτούς. Μά δέν γίνεσαι ἔτσι Πατέρας μέ τό πού θά τό πεῖς, Πατέρας γίνεσαι ὅταν φτάσεις στή θέωση καί στή θεογνωσία. Οἱ Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι διαχρονικοί, δέν ἦταν μόνο γιά ἐκείνη τήν ἐποχή, ἀλλά γιά πάντοτε καί τό Ἅγιο Πνεῦμα δέν ἔλεγε ἄλλα τότε καί ἄλλα τώρα γιατί εἶναι τό πνεῦμα τῆς ἀληθείας καί ἡ ἀλήθεια εἶναι μία. Δέν εἶναι πολλές ἀλήθειες καί μάλιστα ἡ μία νά ἀντιφάσκει στήν ἄλλη, τότε δέν εἶναι ἀλήθεια.

Ἡ πραγματική λοιπόν ἐσχατολογία εἶναι ὁ Ἡσυχασμός καί ὑπάρχει αὐτή ἡ διεφθαρμένη ζωή στούς ἀντι-ἡσυχαστές πού προσπαθοῦν νά θάψουν τή Ρωμηοσύνη. Γι’ αὐτό νά μήν εἶστε ἀφελεῖς. Ὁ Χριστός εἶπε νά εἴμεθα φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καί ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί». Αὐτή ἡ φρονιμάδα τοῦ ὄφεως ἔγκειται ἀκριβῶς στό νά φυλάγει κανείς τό κεφάλι του, ὅπως τό φίδι φυλάει τό κεφάλι του καί τό βάζει κάτω ἀπό μιά πέτρα ὅταν κινδυνεύει. Γιατί ξέρει ὅτι, ἄν χτυπήσει κάπου ἀλλοῦ ἤ κοπεῖ ἕνα κομμάτι ἀπό τό σῶμα του, τό ἀναπαράγει καί ζεῖ, ἀλλά ἄν τό χτυπήσουν στό κεφάλι, πεθαίνει. Ἔτσι καί οἱ πιστοί πρέπει νά φυλᾶνε πάνω ἀπ’ ὅλα τήν ὀρθή πίστη, τήν ὀρθόδοξη πίστη, τήν ὀρθόδοξη θεολογία. Ἡ ὀρθή δόξα δηλαδή γιά τόν Θεό εἶναι τό κεφάλι μας. Εἶναι τό σπουδαιότερο. Σήμερα βλέπετε πῶς καλλιεργεῖται μία μείωση, ἕνας -ὅπως τόν λένε- μινιμαλισμός στό δόγμα. Δηλαδή σμικρύνουμε τήν σημασία τοῦ δόγματος, τήν μειώνουμε συνεχῶς καί λένε «Ἄσε τά δόγματα τώρα, μήν εἶσαι φανατικός, νά δοῦμε αὐτά πού μᾶς ἑνώνουν. Τό δόγμα μᾶς χωρίζει». Ἀλλά τό δόγμα εἶναι ἡ βάση καί εἶναι καί ἡ περιφρούρηση τῆς ζωῆς. Δηλαδή ἄν δέν ἔχεις τό σωστό δόγμα, δέν ἔχεις τά πλαίσια τῆς σωστῆς ζωῆς. Καί ἄν χάσεις τό σωστό δόγμα, δέν ξέρεις πῶς νά κινηθεῖς. Χάνεις τή θεραπεία καί τή θεραπευτική συνταγή γιά νά φτάσεις στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Αὐτά λοιπόν γιά τή Φραγκοκρατία καί τόν Ἡσυχασμό.

Ἔχει τώρα ἕνα κεφάλαιο ὁ π. Ἰωάννης περί «συντηρητικῶν» καί «φιλελευθέρων». Ἔχουν τώρα ἐκσφενδονίσει ἐναντίον τῶν ὑποστηρικτῶν τῆς παραδόσεως αὐτῆς τοῦ Ἡσυχασμοῦ τήν ὀνομασία «συντηρητικοί». Τό λένε καί μέχρι σήμερα καί ἕνας πού θέλει νά εἶναι πιστός στήν Ἐκκλησία, μιά κοπέλα πού θέλει νά ντύνεται σεμνά, κάποιος νέος πού θέλει νά φυλάξει τήν καθαρότητα καί τήν ἁγνότητά του, τούς θεωροῦν συντηρητικούς μέχρι καί ἄρρωστους, νομίζουν ὅτι χρειάζονται γιατρό. Ἐνῶ αὐτό ὅλο εἶναι μία συκοφαντία. Ἡ ἀλήθεια εἶναι στήν ὀρθή πίστη, στήν Ὀρθοδοξία καί στήν ὀρθή ζωή πού μᾶς δίδαξε ὁ Χριστός. Προσέξτε ἐδῶ καί κάτι ἄλλο πού λέει ὁ π. Ἰωάννης.

– Στή Δύση ὅμως τί σημαίνει συντηρητικός;

Στή Δύση συντηρητικός εἶναι ὅποιος ταυτίζει τήν Ἁγία Γραφή μέ τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο, στόν ἄνθρωπο. Διότι παλαιότερα οἱ Προτεστάντες καί οἱ Παπικοί πιστεύανε στήν κατά γράμμα θεοπνευστία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὅτι δηλαδή ὁ Χριστός διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὑπαγόρευσε στούς Προφῆτες καί Εὐαγγελιστές κατά γράμμα τήν Ἁγία Γραφή· ὅτι οἱ συγγραφεῖς τῆς Ἁγίας Γραφῆς καθόντουσαν σάν γραφεῖς καί ἔγραφαν ὅ,τι ἄκουγαν ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, τούς ἔκανε κατά κάποιο τρόπο ὑπαγόρευση. Αὐτό ὅμως δέν εἶναι σωστό. Δέν ὑπάρχει κατά γράμμα θεοπνευστία, ἀλλά κατά πνεῦμα.

Τώρα ὅμως μέ τήν Βιβλική κριτική αὐτή ἡ γραμμή τινάχθηκε στόν ἀέρα. Οἱ Προτεστάντες, ὅπως ἴσως γνωρίζετε, παραδέχονται μόνο τήν Ἁγία Γραφή κι ἔχουν ἀπορρίψει τελείως τήν ἱερά Παράδοση καί φυσικά καί τούς Πατέρες καί τή λατρεία καί τά Μυστήρια. Ὁπότε ὁ Προτεσταντικός κόσμος ἔχει διαιρεθεῖ σέ συντηρητικούς Προτεστάντες καί σέ φιλελεύθερους Προτεστάντες. Συντηρητικοί εἶναι αὐτοί πού πιστεύουν στήν κατά γράμμα θεοπνευστία, ὅτι ὁ Χριστός ὑπαγόρευε λέξη – λέξη τά εὐαγγέλια. Οἱ φιλελεύθεροι εἶναι αὐτοί πού δέν τό πιστεύουν αὐτό.

Οἱ Λουθηρανοί εἶναι διηρημένοι σέ συντηρητικούς καί σέ φιλελευθέρους. Στήν Ἀμερική ὑπάρχουν ξεχωριστές ἐκκλησίες Λουθηρανῶν. Οἱ μέν εἶναι φιλελεύθεροι καί μία, ἡ τοῦ Missouri Synod, εἶναι συντηρητική. Οἱ μέν δέν δέχονται τήν Ἁγία Γραφή ὡς ἀποκάλυψη ἀπόλυτα, ἐνῶ οἱ ἄλλοι τήν δέχονται ὡς ἀποκάλυψη ἀπόλυτα. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς Βαπτιστές. Οἱ μέν φιλελεύθεροι Βαπτιστές δέν δέχονται τήν Ἁγία Γραφή κατά γράμμα ὡς θεόπνευστη καί ὡς ἀποκάλυψη, οἱ δέ ἄλλοι τήν δέχονται ὡς ἀποκάλυψη καί ὡς θεόπνευστη κατά γράμμα. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς Μεθοδιστές. Τό ἴδιο συμβαίνει σέ ὅλες τίς Προτεσταντικές Ὁμολογίες τῆς Ἀμερικῆς. Ἔχουν δηλαδή διαιρεθεῖ σέ φιλελεύθερους καί συντηρητικούς ἀπό αὐτήν τήν ἄποψη.

Τώρα διερωτᾶται κανείς, αὐτός ὁ διαχωρισμός μπορεῖ νά ἐφαρμοσθεῖ στήν Ὀρθόδοξη παράδοση; Ὑπάρχουν δηλαδή Πατέρες συντηρητικοί καί Πατέρες φιλελεύθεροι ἀπό αὐτῆς τῆς ἀπόψεως; Ὑπάρχει δηλαδή κανένας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος νά διδάσκει τήν κατά γράμμα θεοπνευστία τῆς Ἁγίας Γραφῆς; Ὑπάρχει κανένας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος νά ταυτίζει τήν Ἁγία Γραφή μέ αὐτήν τήν ἴδια τήν ἐμπειρία τῆς θεώσεως; Ὄχι, δέν ὑπάρχει κανείς. Οὔτε εἶναι πηγή τῆς ἀποκάλυψης ὅπως λένε ἡ Ἁγία Γραφή. Πηγή τῆς ἀποκάλυψης εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ὁ Θεός εἶναι πού ἀποκαλύπτεται. Ἡ Ἁγία Γραφή ἁπλῶς καταγράφει αὐτή τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, ὅπως τήν ἔζησε ὁ κάθε θεόπτης. Οἱ Εὐαγγελιστές ὅπως ἔζησαν τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, τήν κατέγραψαν, ὁ καθένας μέ τό δικό του προσωπικό στύλ. Ἀφοῦ ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως εἶναι ἡ ἀποκάλυψις τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Μάλιστα ἐξ ἀπόψεως Δογματικῆς Θεολογίας τό νά ταυτίζει κανείς τήν Ἁγία Γραφή μέ τήν Ἀποκάλυψη, πού εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως, ἡ ὁποία ὑπερβαίνει τά ρητά καί τά νοήματα, εἶναι καθαρή αἵρεση. Ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι ἕνα βιβλίο. Ἡ ἐμπειρίας τῆς θεώσεως εἶναι ἡ ἐμπειρία τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ.

Λοιπόν μπορεῖ ἕνας, ὁ ὁποῖος δέχεται αὐτήν τήν Πατερική γραμμή, νά χαρακτηρισθεῖ σύμφωνα μέ τήν παραπάνω Προτεσταντική θεώρηση ὡς συντηρητικός; Τί συντηρητικός; Εἶναι ἡ ἀλήθεια. Οἱ φιλελεύθεροι Προτεστάντες, ὅταν ἀκοῦν γι’ αὐτήν τήν γραμμή τῶν Πατέρων, λένε: Ἆ, αὐτό εἶναι φιλελευθερισμός! Οἱ συντηρητικοί Προτεστάντες, λένε: Ἆ, αὐτό εἶναι αἵρεσις! Δηλαδή γιά τούς συντηρητικούς Προτεστάντες ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι εἴμαστε αἱρετικοί, ὅσοι δηλαδή ἀκολουθοῦμε τούς Πατέρες. Γιατί; Γιατί δέν πιστεύουμε στήν κατά γράμμα θεοπνευστία τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

Τότε θά ρωτήσει κάποιος; Ποιοί εἶναι τότε οἱ Ὀρθόδοξοι φιλελεύθεροι καί οἱ Ὀρθόδοξοι συντηρητικοί; Ἡ ἀπάντησις εἶναι ὅτι αὐτοί εἶναι ὅσοι θεολογοῦν ἀντίστοιχα κατά τρόπο Προτεσταντικό. Γι’ αὐτόν τόν λόγο ἔχουν χωρισθεῖ ὁρισμένοι θεολόγοι στήν Ἑλλάδα σέ φιλελεύθερους καί συντηρητικούς. Οἱ φιλελεύθεροι εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἀκολουθοῦν τούς φιλελεύθερους Προτεστάντες καί οἱ συντηρητικοί εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἀκολουθοῦν τούς συντηρητικούς Προτεστάντες σ’ αὐτά τά θέματα.

Ὅμως ἡ Πατερική παράδοσις μπορεῖ νά ἐνταχτεῖ μέσα σ’ αὐτούς τούς χαρακτηρισμούς καί μέσα σ’ αὐτά τά συνθήματα; Ὄχι, βέβαια. Ἕνας Ἡσυχαστής θεολόγος τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας θά θεωρηθεῖ στήν Δύση ὅτι εἶναι φιλελεύθερος. Γιατί; Διότι δέν ταυτίζει τό γραπτό κείμενο, οὔτε τά ρήματα καί νοήματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς μέ τήν Ἀποκάλυψη.

Λοιπόν, ἐφ’ ὅσον ἡ Ἀποκάλυψις εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως, πού ὑπερβαίνει τήν νόηση καθώς καί τά ρητά καί τά νοητά, αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ ταμπέλα αὐτή συντηρητικός ἤ φιλελεύθερος δέν μπορεῖ νά φορεθεῖ στούς φορεῖς τῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως. Γι’ αὐτό οἱ Πατέρες δέν εἶναι οὔτε φιλελεύθεροι, οὔτε συντηρητικοί. Ἁπλῶς ὑπάρχουν Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἔχουν φθάσει μόνο στόν φωτισμό καί εἶναι οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας ἤ ἔχουν φθάσει καί στήν θέωση καί εἶναι ἐπίσης ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας ἐνδοξότεροι ἀπό τούς προηγούμενους. Γιατί εἶναι ἕνα σκαλοπάτι ψηλότερα.

Αὐτό εἶναι Πατερική παράδοσις –οὔτε συντηρητικοί, οὔτε φιλελεύθεροι– , τό νά φθάσει κανείς εἴτε στόν φωτισμό εἴτε στήν θέωση, ἀφοῦ περάσει πρῶτα ἀπό τόν φωτισμό. Τίποτε ἄλλο δέν εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη παράδοσις παρά αὐτή ἡ θεραπευτική ἀγωγή, κατά τήν ὁποία ἐπιτελεῖται ἡ κάθαρσις τοῦ νοός -μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ-, ἡ φώτισις τοῦ νοός καί ἐν συνεχεία, ἄν θέλει ὁ Θεός, καί ἡ θέωσις τοῦ νοός καί τοῦ ὅλου ἀνθρώπου. Ἄρα μέσα σ’ αὐτά τά πλαίσια ὑπάρχει κανένας φιλελεύθερος φωτισμένος ἤ συντηρητικός φωτισμένος; Ὄχι, βέβαια. Διότι ἤ εἶσαι φωτισμένος ἤ δέν εἶσαι φωτισμένος. Ἤ ἔχεις φθάσει στήν θέωση ἤ δέν ἔχεις φθάσει στήν θέωση. Ἤ ἔχεις ὑποστεῖ θεραπεία ἤ δέν ἔχεις ὑποστεῖ θεραπεία. Δέν ὑπάρχει ἄλλη διαφοροποίησις πέραν τούτων.

Ἐδῶ σχετικό εἶναι κι αὐτό πού λένε γιά τούς Πνευματικούς ὅτι αὐτός εἶναι αὐστηρός, συντηρητικός ἤ φιλελεύθερος. Δέν ὑπάρχουν αὐτές οἱ διακρίσεις. Ἤ εἶσαι θεραπευμένος Πνευματικός ἤ εἶσαι ἀθεράπευτος. Ἤ εἶσαι φωτισμένος ἤ εἶσαι ἀφώτιστος. Κι ἄν εἶσαι ἀφώτιστος καί ἔχεις πάθη καί διεφθαρμένη ζωή, θά δικαιολογεῖς αὐτά τά πάθη καί στά πνευματικά σου παιδιά. Καί τά πνευματικά παιδιά στή συνέχεια θά θεωροῦν ὅτι εἶναι καλός Πνευματικός γιατί ἀναπαύει τά πάθη τους. Ἀλλά εἶναι πράγματι καλός; Δέν εἶναι, γιατί δέν θεραπεύει. Ἕνας γιατρός πού δέν ἔχει θεραπεύσει τόν ἑαυτό του μπορεῖ νά θεραπεύσει τόν ἄρρωστο; Ἀφοῦ δέν ξέρει νά θεραπεύσει τόν ἑαυτό του. Πῶς μπορεῖς νά τόν ἐμπιστευτεῖς; Κι ὅμως κάποιοι χρησιμοποιοῦν αὐτούς τούς ὅρους.

Λένε ἐπίσης «νά πᾶς σέ ἔγγαμο Πνευματικό, ὄχι σέ ἄγαμο». Ποιά εἶναι δηλαδή ἡ διαφορά! Ἤ θά εἶναι φωτισμένος ἤ ἀφώτιστος. Τί σημασία ἔχει ἄν εἶναι ἔγγαμος ἤ ἄγαμος; Ἔχει ἄλλο Πηδάλιο ὁ ἔγγαμος ἀπό τόν ἄγαμο; Ἔχει ἄλλο Ἐξομολογητάριο; Τά βιβλία εἶναι τά ἴδια, οἱ Κανόνες εἶναι οἱ ἴδιοι, ἡ ζωή εἶναι ἡ ἴδια, τό Εὐαγγέλιο εἶναι τό ἴδιο καί γιά τούς ἐγγάμους καί γιά τούς ἀγάμους. Δέν ὑπάρχει διαφορά, νά μήν μπερδευόμαστε. Νά τά ξεκαθαρίζουμε αὐτά τά πράγματα: σημασία ἔχει ἡ φώτιση, τουλάχιστον νά εἴμαστε στήν κάθαρση, δηλαδή νά εἴμαστε στή μετάνοια.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει ὅτι ὑπάρχουν τρεῖς τρόποι γιά νά σωθεῖ κανείς. Ὁ ἕνας τρόπος εἶναι νά μήν ἁμαρτάνεις. Ποιός δέν ἁμαρτάνει; Ὅλοι ἁμαρτάνουν. Ὁ δεύτερος τρόπος εἶναι νά μετανοεῖς. Νά εἶσαι δηλαδή στήν τάξη τῶν καθαιρομένων καί νά πολεμᾶς τά πάθη σου. Ὁ τρίτος τρόπος, ἄν δέν μετανοεῖς, νά κάνεις ὑπομονή τίς ἐπιφορές, αὐτά πού θά σοῦ ἔρθουν δηλαδή, πού θά σοῦ στείλει ὁ Θεός γιά νά σέ καθαρίσει, ἐφόσον βλέπει ὅτι θέλεις νά καθαριστεῖς. Δηλαδή νά κάνεις ὑπομονή στίς διάφορες ἀδικίες, συκοφαντίες κ.λ.π. γιά νά καθαρισθεῖς καί νά ὁδηγηθεῖς στή μετάνοια γιά νά σωθεῖς.

Ἀλλά βλέπετε πόση εἶναι ἡ βλασφήμια μας καί ἡ σκληροκαρδία μας πού, ὅταν μᾶς τά δίνει ὁ Θεός αὐτά, ἕναν καρκίνο, μιά ἀποτυχία κλπ, ἀρχίζουμε καί βλασφημοῦμε τόν Θεό. Αὐτό δείχνει ὅτι εἴμαστε ἀφώτιστοι καί μακριά ἀπό αὐτή τήν ἀγωγή πού λένε οἱ Πατέρες καί εἶπε ἐδῶ ὁ π. Ἰωάννης τῆς κάθαρσης καί τῆς μετάνοιας καί βλέπουμε τό φῶς σάν σκοτάδι. Γιατί τό ὅτι ἐπιτρέπει ὁ Θεός μιά ἀσθένεια σημαίνει ὅτι ὁ Θεός σέ ἐπισκέφθηκε. Εἶναι ἐπίσκεψη Θεοῦ ἡ κάθε δυσκολία ἤ ἡ ἀσθένεια, γιατί λέει ἡ Γραφή: «ὅν ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει» (Ἑβρ. 12,6). Ἐμεῖς αὐτή τήν ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ τήν βλέπουμε ὡς κακό. Βλέπουμε τό φῶς ὡς σκοτάδι, γιατί ἀκριβῶς δέν ὑπάρχει τό φῶς μέσα μας.

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

http://hristospanagia3.blogspot.gr/